Okulların açılmasının ardından bazı evlerde ev ödevleri ile ilgili çatışmalar başlıyor. Aşağıdaki tavsiyeler ebeveynler için de, çocuklar için de sıkıntı verici olan bu çatışmaları ortadan kaldırmak açısından faydalı olacaktır.
Ebeveynlerin Ödev Konusundaki Hatalı Davranışları
*Ödevlerini yapmak konusunda güçlük çıkaran çocukların ebeveynleri sürekli hatırlatma, çocuğu ikna etmek için çaba gösterme, ödül verme, azarlama, tehdit etme gibi yöntemlerle ödevin yapılmasını sağlarlar. Bazı ailelerde ödevlerini yapmak istemeyen veya yapmayan çocuklara şiddet de uygulanır. Bu şekilde o gün yapılması gereken ödevler tamamlanabilir, fakat ertesi gün benzer şeyler yeni baştan yaşanır.
Bu şekilde başlayan bir ödev yapma rutini, anne – baba durumu değiştirmek için bir şeyler yapmadığı sürece böyle devam eder. Ödevi düşünme, hatırlatma, yapma sorumluluğu her zaman ebeveynlerin üstünde olduğu için çocuk hiçbir zaman ödevini kendiliğinden, yalnız başına yapmaya başlamayı düşünmez. Oysa olması gereken budur. Ödevin bitirilmiş olmasına değil, çocuğun bu sorumluluğu kazanmasına odaklanmak ve bunu sağlayacak şekilde davranmak gerekir.
*Çocuk ödevini yaparken ödevin daha iyi, daha mükemmel olması için her aşamada müdahale etmek doğru değildir.
*Ödevi çocuğu bunaltacak şekilde sıklıkla hatırlatmak ve sorgulamak yanlış bir davranıştır.
*Bazı anne – babalar çocuklarının güzel olmayan yazılarını sildirip bir daha yazdırırlar. Bu, özellikle birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinin ev ödevleri konusundaki isteksizliğini arttırabilir.
Bunun yerine bardağın dolu tarafına bakmak daha doğru olur. Çocuğunuzun yazısı geçen haftaya göre düzelmiş olabilir veya belki yazının başlangıcı güzel olup sonradan bozulmuştur. Bu gibi olumlu şeyleri vurgulayarak çocuğunuza “İlk üç satırı gayet güzel yazmışsın, inanıyorum ki zaman içinde daha iyisini yapacaksın” gibi şeyler söyleyin.
*Çocukların kendi başlarına ödev yapma sorumluluğunu kazanmaları gerekir ama bu ödevlerini hiç kontrol etmemeniz, hiç ilgilenmemeniz gerektiği anlamına gelmez. Çocuğunuz, özellikle ödevlerini her zaman sizinle beraber yapmaya alışıksa bütünüyle kendi haline bırakıldığı zaman ne yapacağını şaşırabilir.
Sorumluluğu ona bırakma işini birdenbire değil, aşamalı olarak yapmalısınız. Ödevlerini kontrol etmeyi de aşamalı olarak bırakmalı ve çabalarını takdir etmelisiniz. Ödevlerini eksik yapması halinde öğretmeniyle irtibat kurup durumu iyice anlamalı ve çocuğunuzun eksiklerini ertesi gün tamamlamasını sağlamalısınız. Aksi takdirde, ödevlerini tamamlamadığı zaman bir şey olmayacağını düşünür ve bu davranışa devam eder.
Öğretmenlerin Ödev Konusundaki Yanlış Tutumları
*Çocuğun kapasitesini aşan, onu bezdiren ödevler vermek (Özellikle öğrenme güçlüğü, DEHB gibi sorunları olanlar için çocuğun durumuna uygun özel ödevler verilmesi faydalı olur.)
*Ödevlerin yapılıp yapılmadığını kontrol etmemek, bu konuda net sınırlar koymamak, yapılmayan ödevler için herhangi bir yaptırım uygulamamak
*Çocuğu ödevini yapmadığı için kırıcı, sert bir şekilde eleştirmek, aşağılamak
Ev Ödevleri Konusunda Anne – Babalara Düşen Görevler
Çocukları ev ödevlerini bir yetişkinden yardım alarak yapmaktan kendi başına yapabilme aşamasına geçirme işinin mümkün olduğu kadar çabuk bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için şunu unutmamak gerekir: Bu ödevlerin en önemli işlevi çocuğa bağımsız olarak çalışabilme, bilgiye erişebilme becerilerini kazandırmak ve sorumlu bireyler olmalarını sağlamaktır.
Çocuklar başlangıçta yakından izlenmeye ve yardım almaya ihtiyaç duyarlar. Birçok ebeveyn bu sırada çocuğun yanında durarak sorularına cevap verir, yanlışlarını düzeltirler. Ancak çocuğa kafasını çalıştırması, araştırma yapması, karar alabilme ve plan yapabilme yeteneklerinin gelişmesi için fırsat vermek daha doğru bir yaklaşım olur.
Çocuğunuzun ödevlerini kendi kendine yapmasını sizin bu konuda hiçbir yükümlülük almamanız anlamına gelmediğini unutmamalısınız. Onun ödevlerine önem vermeniz, yaptıklarını izlemeniz, kontrol etmeniz ve cesaretlendirmeniz çocuğunuzun gelişimi açısından önemlidir. Çocuğunuzun yaptığı ödevleri övün, kendisine gurur veren bir ödevini bir yere asın, iyi ilerlediğini ve bununla gurur duyduğunuzu belirten notlar yazın. Çocukları uygun bir şekilde motive etmek çok işe yarar.
Ödevlerini kendi başına yapamadığını söylüyor ve her zaman yardım etmenizi istiyorsa bunun sebepleri hakkında düşünün ve araştırma yapın. Bunu sizinle baş başa zaman geçirme fırsatı olarak gördüğü için böyle davranıyor olabilir. Kendine güvenmediği için ödevlerinin her aşamada kontrol edilmesine ve onaylanmasına ihtiyaç duyuyor da olabilir. Belki ödevleri kapasitesini aşıyordur. Belki de ödevlerini beraberce yapmaya çok alıştırmışsınızdır.
Çocuğunuzun ödevlerin esas amacının insanın kendisine verilen bir işin sorumluluğunu omuzlamasını ve onu kendi kendine yapabilmesini sağlamak olduğunu anlaması önemlidir. Ödevlerini her zaman birlikte yapıyorsanız ve attığı her adımı size onaylatmak eğiliminde ise bu sistemi kademeli olarak değiştirmeye çalışın. Yanında kaldığınız süreyi yavaş yavaş azaltın.
Yapması gereken ödevleri bölümlere ayırmak da işe yarayabilir. Her bir bölüm için makul bir süre koyun. Çocuğunuzun bölümlerden birini örneğin 20 dakika içinde tamamlamasını isteyin. Şimdi yanından ayrılacağınızı ama bu süre dolunca yine geleceğinizi ve neler yaptığına bakacağınızı söyleyin. Tekrar yanına gidip ödevi kontrol ederken tamamlanmadığını görürseniz sorunun ne olduğu hakkında konuşun. Bu süreçte çocuğunuz yorgunluk veya isteksizlik belirtileri sergilemeye başlarsa bölümler arasında kısa aralar verebilirsiniz.
Ev Ödevleri İçin Yer Belirlemenin Önemi
Çocuğunuzun ödev yapacağı yerin belli özellikleri olmasının önemli olduğunu anlamasını sağlayın. Gürültünün ve dikkatini dağıtacak şeylerin ödevlerini iyi yapmasını engelleyeceğini, ona uygun bir ev ödevi ortamı hazırlamak için elinizden geleni yapacağınızı söyleyin. Ödev yapacağı süre boyunca bunun için ayarladığınız odada veya köşede kalmasını ve ödevini elinden gelen en iyi şekilde tamamlamasını beklediğinizi belirtin.
Ev halkından ayrı, sessiz ve derli toplu bir ortam ev ödevlerini yapmak için uygundur. Çalışma ortamının yeterince aydınlık olduğundan emin olun. Çocuğunuz tamamen sessiz bir ortamda dikkatini toplayamadığın söylerse onun dikkatini dağıtmayacak ama rehavet de vermeyecek hafif, enstrümantal bir müzik kullanabilirsiniz.
Çocuklar ödevlerini masa başında yapmalıdırlar. Masanın olduğu yerin diğer bölümleri dağınık olsa bile üstü düzenli olmalı, gereksiz eşyalar olmamasına dikkat edilmelidir.
Ödev sırasında bazı ufak tefek eşyaları arayarak oyalanmaması, zaman kaybetmemesi için içinde çocuğunuzun sadece ödev yaparken kullanacağı kağıt, kalem, cetvel gibi şeylerin bulunduğu bir kutu veya çekmece hazırlayabilirsiniz. Buraya neler koyulması gerektiği hakkında onunla da konuşun ve zaman içinde ortaya çıkan eksikler olursa onları da ekleyin.
Çocuğunuzla İşbirliği Yapın
Ev ödevleri okula giden çocuğunuzun hayatındaki en önemli unsurlardan biridir. Bu yüzden, bu konuda onun fikirlerini de almalısınız.
Ödevlerini nerede ve hangi saatlerde yapacağına birlikte karar verin. Çocuğunuz makul bir fikir ileri sürdüğü zaman onu onaylayın ve iyi düşündüğü için iltifat edin. Ödev yapma zamanı hakkında konuşun. Ona iki farklı zaman alternatifi verin ve birini tercih etmesini isteyin. Ödev zamanının geldiğinin nasıl hatırlatılacağını kararlaştırın. Bunu siz hatırlatabilirsiniz veya alarm kurma yoluna gidilebilir. Karar verdiğiniz düzeni 1 hafta – 10 gün kadar uyguladıktan sonra da bu düzenin nasıl gittiği, verimli olup olmadığı konusunda konuşun. Aksayan bir şeyler varsa onları düzeltmenin yollarını arayın. En iyi sonucu alana kadar bu uygulamaları sürdürün.
Çocuğunuzun ödevlerini yapmaya oturduğunda yeterince dinlenmiş ve beslenmiş durumda olduğundan emin olun. Ödev saatini daha sonra kendisine zaman ayırabileceği, keyfince bir şeyler yapabileceği şekilde ayarlamaya dikkat edin.
Ödevler için süre belirlerken çocuğunuzun yaşını ve dikkatini toplama süresini göz önünde bulundurun. Çocukların akademik başarısı söz konusu olduğunda, öğrenme ve dikkatini odaklama konusunda herhangi bir sorunu olmayan çocukların ilköğretimin ilk 5 senesi boyunca ev ödevlerini yapmaları yeterli olmaktadır. Ancak, daha sonraki yıllarda dersleri tekrar etmek ve çalışmak için de ayrıca süre belirlenmesi gerekir.