İş ortamında bir veya daha fazla kişinin belli bir kişiye veya kişilere pasifize etmek, yıldırmak veya işten uzaklaştırmak amacıyla uyguladığı davranışlar mobbing (iş yerinde psikolojik taciz) olarak adlandırılır. Mobbing sözle taciz, dışlama, motivasyonu düşürme, küçümseme gibi yollarla ortaya koyulan kasıtlı, kötü niyetli bir tutumdur. Nihai amaç çoğu zaman kişinin dayanamayıp işi bırakmasını sağlamaktır.
Uygulandığı kişi üzerinde psikolojik, sosyal ve fizyolojik açıdan olumsuz etkiler yaratan bu davranışlar belli şartlar gerçekleştiği takdirde suç olarak kabul edilir. Mobbing suçlamasının kabul edilmesi için gereken unsurlar şunlardır: (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2017 / 8155 sayılı kararı)
*Uygulanan tacizin psikolojik olması
*Çalışana, kendisine yönelik güven ve saygısını kaybettirmesi
*Sistematik olarak tekrarlanması
*Uzun bir süredir devam ediyor olması
*Çalışanın kendini bu tacize karşı savunacak silahı olmaması, olsa bile kullanamaması
Mobbing (İş Yerinde Psikolojik Taciz) Hakkında Kısa Kısa
*Araştırmalara göre beyaz yakalılar psikolojik tacize daha sık maruz kalmaktadır.
*Yaratıcı veya yetkin kişiler, diğer çalışanlar tarafından kendi pozisyonlarına bir tehdit olarak algılandıkları için mobbinge uğrayabilirler.
*İş yerinde psikolojik terör olarak da anılan mobbing 3 farklı şekilde uygulanabilir:
-Düşey mobbing: Üst düzey çalışanların daha alt kademedekilere uyguladıkları taciz biçimi
-Yatay mobbing: Aynı veya benzer pozisyonlarda çalışanların birbirlerine karşı uyguladıkları psikolojik taciz yöntemleri
-Dikey mobbing: Çalışanların yöneticilerini psikolojik tacize maruz bırakmaları
*Mobbing bireyin mesleki bütünlüğüne ve başarısına zarar vermenin yanı sıra yüksek tansiyon, depresyon, uykusuzluk, panik atak, dikkat dağınıklığı, ilişki problemleri, cinsel işlev bozukluğu, mide rahatsızlığı, gibi sorunlara da yol açabilir.
*Sadece rutin geçen iş günlerine renk ve hareket katmak için mobbing yapabilecek insanlar vardır.
*Eğitim ve sağlık başta olmak üzere aklınıza gelebilecek her sektörde mobbinge maruz kalabilirsiniz.
Mobbing (İş Yerlerinde Psikolojik Taciz)Davranışları
*Kişinin işe gelme ve işten ayrılma saatleri, molalarda geçirdiği zamanlar ve telefon konuşmaları detaylı olarak kontrol edilir.
*Çalışana becerilerinin ve yeteneklerinin çok altında veya üstünde ya da uzmanlık alanına dahil olmayan işler verilir.
*Kişinin görünümü, konuşma tarzı veya giyimi hakkında küçültücü sözler söylenir.
*Çalışma arkadaşlarıyla yaşadığı tartışmalar sıklaşır.
*Kişi firmanın kutlama ve benzeri etkinliklerine kasıtlı olarak davet edilmez.
*Çalışanla ilgili söylentiler çıkarılır.
*Bireyden yapabileceğinden çok daha fazla iş istenir.
*Çalışan, kendisinden daha alt seviyede işler yapanlardan daha düşük maaş alır.
*Kişi başkalarının yanına gittiğinde konuşma hemen kesilir veya konu değiştirilir.
*Birey, mesai arkadaşları veya yöneticileri tarafından kontrolsüz tepkiler vermeye teşvik edilir.
*Çalışanın iş hakkındaki tavsiyeleri reddedilir veya cevapsız bırakılır.
*Kişiye her an, yaptığı her işte gözetim altında tutulduğu hissettirilir.
*Birey, iş hakkındaki kayda değer gelişmelerin ve haberlerin dışında bırakılır.
*Çalışanın sözlü veya yazılı olarak ilettiği sorularına ve taleplerine karşılık verilmez.
Mobbing Mağduru Olduğunuzu Düşünüyorsanız
* Maruz kaldığınız durumu ve bunun size neler hissettirdiğini çalıştığınız kurum veya şirketteki yetkililerle paylaşın.
*Size mobbing uygulayan kişiyi açık ve net bir şekilde uyarın, davranışlarına son vermesi gerektiğini söyleyin.
* Konu hakkında bilgisi olan, sizi destekleyecek bir tanığınız olması iyi olur.
*İş ortamında yakın olduğunuz, güvendiğiniz kişiler varsa durumunuzu onlarla paylaşabilirsiniz. Aynı şeyden yakınan kişiler olabilir ve toplu halde şikayette bulunmak daha etkili olur.
*Tacizle ilgili her şeyi; söylenen sözleri, çıkarılan söylentileri, üstünüze yüklenen aşırı iş yükünü, normalde davet edilmeniz gerektiği halde çağrılmadığınız etkinlikleri not alın.
*Mobbing ileri boyutlardaysa ve gerekli görünüyorsa bir psikolog veya psikiyatrla görüşüp uğradığınız tacizin sizde yaptığı etkiler hakkında yazılı bir rapor isteyin.
*Size psikolojik taciz uygulayan kişiyi mutlaka yetki ve makam olarak kendisinden daha yüksekte olan bir kişiye veya birime şikayet edin. Yöneticiniz tarafından taciz ediliyorsanız yönetim kuruluna veya insan kaynaklarına başvurun.