Çocuğunun kişilik sahibi, güvenli, pozitif, hayatın her alanında başarılı, sorumluluk sahibi bir insan olmasını istemeyen anne – babalar yoktur herhalde. Ama hayattaki pek çok şey gibi bu da istemekle olmuyor, ebeveynlerin bu konuda çaba sarf etmesi gerekiyor. Ziyaretçilerimiz için başarılı çocukların ebeveynleri bu açıdan neler yaptıkları, çocuklarına nasıl davrandıkları konusunda bir araştırma yaptık.
1. Çocuklarına düzenli olarak yapacağı işler veriyorlar
Çocuğunuzun evdeki belli bir şeyden sorumlu olmasını ayarlayın. Bu, çocuğun yaşına göre, akşam yemeklerinde tabakları masaya getirmek, çiçekleri sulamak, çöpleri dışarıya çıkarmak, belli bir yerin tozunu almak ve daha pek çok şey olabilir. Erken yaşlarda belli işleri düzenli olarak yapan çocukların sorumluluk duygusu ve özgüveni daha yüksek oluyor.
2. Aile İçi İlişkilere, Çatışmaların Çocuğa Yansımamasına Özen Gösteriyorlar
Aile içindeki çatışmalar çocukları farklı seviyelerde olmak üzere olumsuz etkiler. Bir çocuğun bu tip şeylerden dolayı hayat boyu mutsuz ve güvensiz olması bile mümkündür. Başarılı bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız evli de olsanız, boşanmış da olsanız çocuğunuzun aranızdaki sorunlardan etkilenmemesini, kavga ettiğinize, birbirinize kötü şeyler söylediğinize tanık olmamasını sağlamalısınız.
3. Çocuklarıyla İlgili Yüksek Ama Gerçekçi Beklentilere Sahipler
Bu konunun 2 farklı boyutundan söz edeceğiz size: Anne – babasının kendisinden beklentileri bir çocuk için önemlidir. Ve bazı bilimsel araştırmalara göre, gelirlerini ve durumlarını dikkate almaksızın çocuklarının üniversiteye girmesini isteyen ailelerin çocuklarının büyük kısmı üniversiteye girebiliyor, üstelik epeyce bir kısmı da yüksek notlar alıyorlar. Bu durum “Beklenti etkisi” veya “Kendini gerçekleştiren kehanet” olarak anılan psikolojik bir bulguyla ilişkilendiriliyor. İnsanlar çoğu zaman, başkalarının, özellikle de bir sebeple kendilerinden üstün olduğunu düşündükleri kişilerin kendileriyle ilgili beklentilerini karşılayacak şekilde davranmaya başlıyorlar.
Öte yandan, çocuğunuz için çok yüksek hayalleriniz olabilir ama bu beklentiler onun ulaşabileceği ve bazı hallerde esnetebileceği seviyede değilse çok fazla zorlanır ve büyük ihtimalle başarısız olur. Veya başarılı olsa bile gösterdiği aşırı çaba kendini yorgun ve tükenmiş hissetmesine yol açabilir. Özellikle eğitim konusunda yüksek beklentileriniz olması normal bir şey, bütün ebeveynler çocuklarının iyi bir eğitim almasını, başarılı bir öğrenci olmasını, kariyer yapmasını isterler. Fakat beklentilerinizin erişilebilir olmasına da dikkat etmelisiniz. Her çocuğun kapasitesi, ilgi alanları ve yetenekleri farklıdır. Başarılı çocukların ebeveynleri bu ince noktaları da dikkate alıyorlar.
4. Çocuklarının Sosyal Beceriler Kazanmasına Önem Veriyorlar
Çocuğunuz daha anaokulu çağlarındayken onu başkalarıyla iletişim kurması, empati yapması, insanlara yardımcı olması için desteklerseniz büyüyüp de genç bir yetişkin olduğunda, örneğin üniversitede okurken bunun faydasını görecek, iş bulması kolaylaşacaktır. Araştırmalar böyle gösteriyor.
5. Çocuklarına Başarısız Olma Fırsatı Da Tanıyorlar
İnsanlar başarısızlıktan, başarıdan öğrendiklerine kıyasla daha çok şey öğreniyorlar. Bu yüzden çocuğunuza her zaman, her konuda yardımcı olmayın. Bırakın arada bir beceremeyeceği veya çok iyi bir şekilde yapamayacağı şeyleri de denesin. Böyle bir durumda alaylı sözler etmeyin, “Ben demedim mi?” demeyin. Bu gibi durumları doğru yönetmeniz çocuğunuzun yeteneklerini ve karakterini geliştirir, esnek bir insan olmasına yardım eder.
6. Çocuklarına Küçük Yaşlardan İtibaren Matematik Öğretiyorlar
Bir çocuğun okula rakamları, onların sırasını ve toplama – çıkarma gibi en temel matematik işlemlerini bilerek başlaması onun gelecekteki matematik başarısını da, okuma başarısını da olumlu etkiliyor.
7.Çocuklarıyla Kaliteli Zaman Geçirmeye Önem Veriyorlar
Başarılı çocukların ortak özellikleri denilince akla gelen şeylerden biri onların özellikle 3 – 11 yaş aralığında başta anneleri olmak üzere aileleriyle mümkün olduğu kadar çok ve kaliteli zaman geçirmiş olmaları. Bu konuda neler yapabilirsiniz; ailecek doğa gezileri yapın, kültür turlarına katılın, beraber ev işi yapın, yapboz çözün, kitap okuyun, el yapımı bir şey üretin…o kadar çok alternatif var ki.
8. Stresten Uzak Durmaya Dikkat Ediyorlar
Bu hiçbir şeye üzülmedikleri, hiçbir sıkıntıları olmadığı anlamına gelmiyor. Başarılı çocukların ebeveynleri her şeyi kafaya takmıyor, sürekli kaygılar içinde yaşamıyorlar. Kendinizi bu açıdan bir gözden geçirin, küçük şeyleri büyük sıkıntılar haline getiren, her zaman endişeli ve sıkıntılı olan biri misiniz? Bu kendi ruh haliniz ve sağlığınız için zararlı bir durum, yenmeye çalışmalısınız. Çocuğunuz da sizin kaygılı halinizden olumsuz etkilenecektir. İkinize de bir iyilik yapın ve hayata, olaylara daha pozitif bakan, şeyi dert etmeyen biri olmaya çalışın.
9. Aşırı Korumacı Ve Baskıcı Değiller
Çocuğunuzu tehlikelerden, kazalardan, kötü insanlardan korumak için elinizden gelen her şeyi yapmanız başka, onu korumak amacıyla her adımını takip etmeniz ve herhangi bir konuda inisiyatif almasına izin vermemeniz başka. Bu şekilde davranırsanız gelişimini de, başarı seviyesini de olumsuz etkilersiniz. Çocuğunuza güvenmeli ve bazı şeyleri tek başına yapmasına izin vermelisiniz.
10. Otoriter Veya Müsamahakar Değil, Yetkili Ebeveyn Kategorisine Giriyorlar
İlk defa 1960’lı yıllarda, Kaliforniya Üniversitesi’nin yayınladığı bir araştırmaya göre ebeveynliğin temelde 3 tarzı vardır. Müsamahakar ebeveynler gereğinden fazla hoşgörülüdürler, çocuklarının yaptığı hemen hiçbir şeye itiraz etmez, ceza vermekten kaçınırlar. Otoriter ebeveynler fazla kuralcıdırlar, çocuklarını belli davranış kalıpları çerçevesinde şekillendirip denetlemeye çalışırlar. Yetkili ebeveynlerin otoritesi ise ölçülüdür; çocukları onların otoritesine saygı duyar, söz dinler ama sürekli engellenip bastırılarak yaşamaz. İdeal kabul edilen ebeveynlik modeli bu üçüncüsüdür.